Cümleninöğeleri ile ilgili testleri çalışma kağıtlarını ders notlarını aşağıdaki linklerden indirebilirsiniz. Çalışma Kağıdı 1’de temel öğelerle (özne-yüklem) ilgili etkinlikler, Çalışma Kağıdı 2’de yardımcı öğeler ( nesne- yer tamlayıcısı- zarf tümleci) ile ilgili etkinlikler, Çalışma Kağıdı 3 LGSvideolarımızın tamamını buradan tonguçlayabilir, aradığınız tüm LGS ve 8.sınıf. Cümlenin ögeleri örnekler 50 tane 8 sınıf. 8.sınıf cümlenin ögeleri test soruları ~ Kitap Özetleri. Annem kardeşimi bu hastanede dünyaya getirmiş. UYARI İki farklı yargının tek eylemsiye ve tek yükleme bağlanması çoğu kez 8 sinif tÜm dersler fİİlde Çati konu Özetİ ve soru ÇÖzÜmÜ fİİlİmsİler sÖzcÜkte anlam cÜmlenİn Ögelerİ cÜmlenİn ÖĞelerİ-1 bİyolojİk yasalara Örnek anİmasyon Sınıflar miting alanları, konferans salonları birer bağlamdır. 6. Dönüt (geri bildirim): Alıcının iletiyi aldıktan sonra göndericiye verdiği cevaba denir. İletişimde her şey bir dönütü gerçekleştirmek için yapılır. Diğer öğelerde amaç bir sonuç elde etmektir. Örnek. Mustafa, (arkadaşına mail atarak): 8 SINIF TAM ÖĞRENME – CÜMLENİN ÖGELERİ (ÖZNE) KONU : CÜMLE: Bir düşünceyi isteği, haberi ya da duyguyu anlatmamızı sağlayan, bir veya birden çok sözcükten oluşan anlatım birimine “cümle” denir. ÖRNEK: Yoruldum. Vay Tiền Nhanh Chỉ Cần Cmnd Nợ Xấu. Cümle Türleri Kuruluşlarına Göre Cümleler Düz Kurallı Cümle Yüklemi sonda olan cümlelere, kuruluşları yönünden, düz cümle denir. Örnek Günler günleri, aylar ayları kovaladı. Sembolistler, anlamdan çok şiirde ahenge önem vermişlerdir. Kısa ve özlü sözle, çok şey anlatma sanatına icaz denir. Önemli olan etkiyi aşmak, kendine özgü bir şiire ulaşmaktır. Devrik Kuralsız Cümle Yüklemi sonda olmayan cümlelere devrik cümle denir. Devrik cümlede yüklem başta da ortada da olabilir, ama sonda olamaz. Kurallı cümlelere göre daha akıcı olduğundan, devrik cümleler genellikle şiir türünde kullanılır. Örnek Neden böyle düşman görünürsünüz, yıllar yılı dost bildiğim aynalar? İki kapılı bir handa, gidiyorum gündüz gece. Gezer bağdan bağa, çoban çeşmesi. Gördüğüm, sihirbaz gibi geçtiğini üç kızın. Ara Sözlü Cümle Bir cümlenin anlamına açıklık getirmek amacıyla, o cümlede açıklayıcı bir söz ya da bir cümle kullanılır. Bu açıklayıcı unsurlar söz biçimindeyse ara söz, cümle biçimindeyse ara cümle adını alır. Ara söz, yüklem dışında daima bir öğenin açıklayıcısı olarak kullanılırken o öğeyle aynı görevde bulunur. Örnek § Sınıftaki birkaç kişi, tembel olanlar, bu duruma itiraz etti. § Bu işe Ayşe’yi – herkesin dedikodusunu yapan o kızı - karıştırmayın. § Sana, en yakın arkadaşıma, güvenmekle hata etmişim. Ara cümle ise yalnızca cümlenin anlamına açıklık kazandırır. Cümlenin herhangi bir öğesi olamaz. Örnek O zaman vecd ile bin secde eder – varsa – taşım. Ülkemiz, üç yanı denizlerle çevrilidir, yavaş yavaş çöle dönüyor. Bizim patron, yalnızca gördüğüne inanır, bu dedikoduya inanmayacaktır. UYARI Ara söz ve ara cümlelerin başında ve sonunda ya “, ...,” ya da “- ... –“ işaretleri kullanılır. Ara söz ve ara cümlelerin cümleden atılması cümleyi biçimsel yönden etkilemez, yalnızca anlamı etkiler. Kesik Eksiltili Cümle Başta yüklem olmak üzere herhangi bir öğe özne, nesne, tümleçler anlatıdan düştüğünde eksiltili cümleler oluşur. Eksiltili cümle çoğu zaman bir sorunun karşılığı olarak kullanılır. Örnek - Ali geldi mi? - Gelmedi. - Kitabı beğendin mi? - Beğendim. - Sinemaya gidelim mi? - Gidelim. - Kim okuyacak? - Ben. Eksiltili cümlede bir olgunun önemi belirtilebilir veya bir konuya dikkat çekilebilir. Ancak bu, genel olarak yüklemin düşmesiyle ortaya çıkar. Örnek Haydi çocuklar bize gidelim. Ev yapacaksan tuğladan yap, kız alacaksan Muğla’dan al. Tarlayı taşlı yerden, kızı kardeşli yerden alma. Kimi zaman, ki bağlacından sonra gelmesi gereken sözler kullanılmaz. Anlatım güç kazanır ve eksiltili cümle oluşur. Örnek Ona öyle bir baktım ki... Adam içeri bir girdi ki... Yüklemlerine Göre Cümleler Bir cümlenin yükleminde çekimli bir eylem ya da ekeylemle çekimlenmiş bir ad veya ad soylu sözcük olabilir. Bu sözcük türüne göre cümleler iki grupta incelenir. Ad isim Cümlesi Yüklemi ekeylemle çekimlenmiş bir ad ya da ad soylu sözcüğün bulunduğu cümlelerdir. Örnek Bu yaşlı kadın, olayın tek tanığıymış. Çalışmak, başarının temelidir. Bayrakları bayrak yapan üstündeki kandır. Toprak eğer uğrunda ölen varsa vatandır. Eylem Fiil Cümlesi Yüklemi çekimli bir eylem ya da eylem grubu olan cümlelerdir. Her türlü hareket iş, oluş eylem cümleleriyle karşılanır. Bu nedenle eylem cümleleri, ad cümlelerine oranla daha fazla kullanılır. Örnek Bir adım daha yaklaşınca tanıdım. Anlattığı fıkralarla çocukları güldürdü. Bu kazağı değil, kırmızı olanı tercih ederim. Uçtuk Mohaç ufkunda görünmek hevesiyle. Yapılarına Göre Cümleler Bir cümle yapısı yönünden, içinde taşıdığı yargı sayısına göre incelenir. Basit Cümle Bir duyguyu, bir düşünceyi gösteren; kısaca bir tek yargıyı anlatan cümleler yapıları yönünden basittir. Basit cümleler yan cümle ve iç cümle içermez. Örnek Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır. Kahvaltıdan önce tüm öğrenciler, ellerinde süpürgeler, derslikleri ve spor salonunu temizliyorlar. Bileşik Cümle Birden çok duygu, düşünce ve yargıyı anlatan cümleler yapıları yönünden bileşiktir. Bileşik cümlelerde bir temel cümleyle, bir ya da birden çok yan cümle bulunur. Böylece aynı cümlenin içinde birden çok yargı oluşmuş ve bileşik cümle ortaya çıkmış olur. Örnek Yazın başı pişenin, kışın aşı pişer. Yan Cümle Temel Cümle Bileşik Cümle Şu Yollarla Yapılabilir Eylemsilerle Kurulan Bileşik Cümle Yan cümlesi eylemsilerle adeylem, sıfateylem, bağeylem oluşan bileşik cümlelerdir. Örnek Oraya gitmek için / sabah erken kalkmalıyız. Yan cümle Temel Cümle Erken kalkan / yol alır. Yan cümle Temel cümle Onu gördükçe / yüreğim sızım sızım sızlıyor. Yan cümle Temel Cümle UYARI Bir cümledeki yan cümle sayısı, eylemsilerin temel cümlenin yüklemiyle kurduğu anlam ilişkisine göre belirlenir. Temel cümlenin yüklemiyle doğrudan anlam ilişkisi kuramayan eylemsiler yan cümle olarak kabul edilmez. Aşağıda verilen örneği bu açıklama ışığında inceleyelim Kapıdan çıkışını / sokağın köşesini dönüşünü / yerden gazeteleri savuran rüzgara karşı güçlükle karşı koyuşunu / görüyorum. Yukarıdaki cümlede dört eylemsi olmasına karşın üç yan cümle bulunmaktadır. Bu cümledeki yan cümlelerin yüklemle bağlantısını incelersek Kapıdan çıkışını görüyorum Sokağın köşesini dönüşünü görüyorum Yerden gazeteleri savuran rüzgara karşı güçlükle karşı koyuşunu görüyorum “savuran” sıfat eylemi rüzgarı nitelemiş ve sıfat olmuştur. Ancak “görüyorum” yüklemiyle bir anlam ilişkisi oluşturmadığı için yan cümle kurmamıştır sadece eylemsidir. İç Cümlelerle Kurulan Bileşik Cümle Yan cümlesi iç cümleden oluşan ve bu yan cümlenin temel cümleye herhangi bir öğe göreviyle bağlandığı cümle yapıca bileşik cümledir. Örnek Adam, karısına, sen bu işe karışma, dedi. İç cümle Çocuktur, düşe kalka büyür. İç cümle Sinemada Güneş Erken Doğar’ı izledik. İç cümle Koşullu Bileşik Cümle Yan cümlesi dilek koşul kipiyle -se, -sa kurulan ve temel cümleye koşul ilgisiyle bağlanan cümlelere koşullu şartlı bileşik cümle denir. Örnek Oraya bir daha gidersen / karışmam. Yan cümle Temel Cümle Seni ararsa / ona kızdığımı söyle. Yan cümle Temel cümle Ne kadar uğraşırsan uğraş, / babadan kalma bir şeyler yoksa / zengin olamazsın. Yan cümle Yan cümle Temel Cümle “Ki” Bileşik Cümle iki cümlenin “ki” bağlacıyla birbirine bağlanmasıyla oluşan bileşik cümlelere denir. Örnek Öyle bir bağırdım ki sesimden ben bile ürktüm. Yan cümle Temel cümle Şimdi çalışıyor olmalılar ki hiç sesleri çıkmıyor. Yan cümle Temel cümle Bekle ki istediğini bulayım. Yan cümle Temel cümle UYARI “ki” den sonraki yancümle temel cümlenin bir öğesi olabilir. Örnek Bu işin sonunun gelmeyeceğini anladım. Anladım ki bu işin sonu gelmeyecek. Belirtili Nesne Yüklem “Mi” Soru Edatıyla Kurulan Bileşik Cümle Yan cümlesi “mi” soru edatıyla kurulan ve temel cümleye koşul ilgisiyle bağlanan bileşik cümlelerdir. Örnek İlkbahar geldi mi / doğa yemyeşil olur. Yan cümle Temel cümle Elimdeki işi bitirdim mi / hemen tatile çıkarım. Yan cümle Temel Cümle UYARI “mi” soru edatıyla kurulan yan cümleler, temel cümleye zarf tümleci göreviyle bağlanır. Sıralı Cümle Sıralı cümleler, kuruluşça bağımsız cümlelerin öğe ortaklığı ya da bağlanış özelliğinden dolayı bir araya getirilmesinden meydana gelir. Bu özelliklerine göre sıralı cümleleri iki gruba ayırarak inceleyebiliriz § Bağımlı Sıralı Cümleler Herhangi bir öğesi ortak olan yüklem hariç cümlelere bağımlı sıralı cümle denir. Örnek Bu şarkı, dillerden düşmeyecek, yıllar boyu söylenecek, hiç unutulmayacak. Çocuğu yanına çağırdı, saçını okşadı, kucağına aldı. § Bağımsız Sıralı Cümleler Hiçbir ortak öğesi olmadığı halde, anlamca birbirini tamamlayan, anlamca birbirinin devamı niteliğinde olan cümlelere bağımsız sıralı cümle denir. Örnek At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır. 1 2 3 4 Öğrenciler top oynuyor, öğretmenler bahçede çay içiyordu. 1 2 Bağlı Cümle “Ve, veya, ya da, ile, fakat, ama, çünkü” gibi herhangi bir bağlaçla birbirine bağlanan yargılara yapıları yönünden bağlı cümle denir. Örnek Ortalık kakarınca lambayı yaktı ve mutfağa geçti. 1 2 Okula gelemedi çünkü çok hastaymış. 1 2 Oraya gider gitmez beni arayacaktı fakat aramadı. 1 2 Sıralı Bağlı Cümle Virgül ya da noktalı virgülle ayrılan, aynı zamanda birbirine bağlaçlarla bağlanan cümleler sıralı bağlı cümle adını alır. Örnek Gençtim, bekardım ve İstanbul’da bir yurtta kalıyordum. Sıralı cümle . Sıralı bağlı cümle Anlamlarına Göre Cümleler Cümleler, anlamları yönünden cümlede anlam ünitesinde ele alınıp incelenmiştir. Biz bu bölümde yalnızca örneklerle bu cümleleri tekrar edelim. Olumlu Cümle Örnek Her şey gibi bu acı da unutulup gider bir gün. Senin ne dolaplar çevirdiğini bilmiyor değilim. Olumsuz Cümle Örnek Kim demiş, onun tembel bir öğrenci olduğunu. İnsan vatanına hizmet etmekten usanır mı hiç. Soru Cümlesi Örnek Davet etsek bizim eve gelir mi dersiniz? Bu soruyu hangi yoldan çözeceksin? Koşul Şart Cümlesi Örnek Derdini söylemeyen derman bulamaz. Ona baktıkça seni hatırlıyorum. Dilek İstek Cümlesi Örnek Biz de onunla gidelim. Hayırlısıyla askerliğini bitirip gelsin de... Emir Buyruk Cümlesi Örnek Burayı derhal terk edin. İşini bitirir bitirmez yanıma gel. Ünlem Cümlesi Örnek Tüh, nasıl unuttum! İmdat, kurtaran yok mu! Cümlenin ögeleri nedir? Cümlenin ögeleri ile ilgili cümleler. Yüklem, özne, nesne, dolaylı tümleç, zarf tümleci, edat tümleci, ara söz içeren 70 tane cümlenin ögeleri örnek ÖgeleriCümle, bir veya birden çok sözcüğün bir araya getirilerek, bir düşünce, duygu veya durumun anlatılmasını sağlayan yapılardır. cümle içerisindeki sözcüklerin tek başlarına ya da diğer sözcüklerle grup oluşturarak yaptıkları göreve de öge denir. Cümledeki sözcük ya da sözcük gruplarının birtakım görevler üstlenmesiyle cümlenin ögeleri ortaya ögeleri, temel ögeler, yardımcı ögeler ve ara sözler olarak üç grupta Ögeler Yüklem Nedir?Cümleyi bir yargıya bağlayan kelime ya da kelime gruplarına yüklem denir. Yüklemler, cümledeki işi, oluşu, hareketi bildirirler. Kip ve kişi eki olmadan cümle ÖrnekleriNot Yüklem ile ilgili örnek cümlelerde yüklem görevinde olan kelime ya da kelime grubu altı çizilerek gösterilmiştir.➥ Ben başarımı, zor şartlarda beni okutmak için elinden geleni yapan babama borçluyum.➥ Beni dinlediğiniz için teşekkür ederim.➥ Bana sürekli mesaj atmandan bıktım.➥ Taşınırken bizi esas yoran eşya buzdolabıydı.➥ Birden telefonunu evde unuttuğunu fark etti.➥ Sinan’ın babası da doktormuş.➥ Annesini bırakıp bu evden gidebilir mi?➥ Bizim bayrağımız, bayrakların en güzelidir.➥ Raporunuzu doktora imzalattınız mı?➥ Klimayı Ögeler Özne Nedir?Yüklemin bildirdiği iş, oluş ya da hareketi yapan veya bildiren ögeye özne temel ögesidir fakat cümlede bulunmasına gerek yükleme “kim?” ya da “ne?” sorusu sorularak özne, gizli özne ve sözde özne olarak çeşitleri ÖrnekleriNot Özne ile ilgili örnek cümlelerde özne görevinde olan kelime ya da kelime grubu altı çizilerek veya parantez içerisinde Özne Örnekleri➥ Kuşlar çatıya yuva yapmış.➥ Gezide yaptıklarımızı size Sinem özetleyecek.➥ Bu güzel yemekleri ablam elleriyle hazırladı.➥ Parlak telefon kabı herkesin dikkatini çekiyordu.➥ Otobüs biletleri çok Özne Örnekleri➥ Bu yaz tatil için Alaçatı’ya gideceğim. Gizli Özne ben➥ Bayram töreninde çok eğlendik. Gizli Özne biz➥ Acaba bu bayram gelecekler mi? Gizli Özne onlar➥ Lütfen öğretmeninizi dinleyin. Gizli Özne siz➥ Herkesin ezbere bildiği bir şarkıydı. Gizli Özne oSözde Özne Örnekleri➥ Arabaların temizliği yapıldı.➥ Maalesef kıymetimiz bilinmiyor.➥ Eski bina güvenlik nedeniyle yıkıldı.➥ Bütün eşyalar taşındı mı?➥ Zeytinler büyük bir özenle Ögeler Nesne Nedir?Cümlede, öznenin yaptığı işten etkilenen ögeye nesne “ne?”, “neyi?” veya “kimi?” soruları sorularak ile özneyi karıştırmamak için cümlede öncelikle özne nesne ve belirtisiz nesne olarak ÖrnekleriNot Nesne ile ilgili örnek cümlelerde nesne görevinde olan kelime ya da kelime grubu altı çizilerek Nesne Örnekleri➥ Doğum günü hediyesi olarak ablama bu tokayı alacağım.➥ Annem kardeşimi bu hastanede dünyaya getirmiş.➥ Yine mi servisi kaçırdın?➥ Ünlü şarkıcının yeni klibini merakla bekliyoruz.➥ Eve giderken Cansu’yu da Nesne Örnekleri➥ Masada sadece tencere vardı.➥ Gelirken manavdan bir kilo erik aldık.➥ Tatilde birbirinden fantastik romanlar okudum.➥ Hediye olarak ne götüreceksin?➥ Akşam yemeği için kuru fasulye ve pilav Ögeler Dolaylı Tümleç Nedir?Cümlede yüklemi yer-yön olarak tamamlayan ögelere dolaylı tümleç denir. Diğer adı da yer yaklaşma, bulunma, uzaklaşma bildirirler. “-e, -de, -den” ekleriyle oluşan sözcük veya sözcük “kime, kimde, kimden, nereye, nerede, nereden, neye, neyde, neyden” gibi sorular sorularak Tümleç ÖrnekleriNot Dolaylı tümleç ile ilgili örnek cümlelerde dolaylı tümleç görevinde olan kelime ya da kelime grubu altı çizilerek gösterilmiştir.➥ Kedi duvardan atladı.➥ Yarışma kuralları okul panosunda asılı.➥ Her zamanki gibi işe geç kaldı.➥ Yarın toplantıda görüşürüz.➥ Bu güzel kirazları nereden topladın?➥ Arabanın sağ tarafından ses geliyor.➥ Bu kitapları ancak BKM Kitapevi’nde bulabilirsiniz.➥ Yaz tatilini geçirmek için hep köye gideriz.➥ Başımızın üzerinden vızır vızır mermiler geçiyordu.➥ Sana büyük bir doğum günü partisi Ögeler Zarf Tümleci Nedir?Yüklemi yön, zaman, tarz, sebep, miktar, vasıta ve şart yönlerinden tamamlayan ögelere zarf tümleci “ne zaman, nasıl, niçin, niye, neden, ne kadar, ne şekilde” soruları sorularak Tümleci ÖrnekleriNot Zarf tümleci ile ilgili örnek cümlelerde zarf tümleci görevinde olan kelime ya da kelime grubu altı çizilerek gösterilmiştir.➥ Biz en iyisi amcanlara yarın gidelim.➥ Hayalindeki arabayı alabilmek için çok çalıştı.➥ Genelde işe yürüyerek gider.➥ Kargalar kahvaltısını yapmadan balık avına giderdi.➥ Ayakları ağrımaya başlayınca yürümekten vaz geçer.➥ Babasının geldiğini duyunca merdivenlerden rüzgâr gibi indi.➥ Üzüntümden ne yaptığımı biliyor muyum?➥ Sınav sonuçları ne zaman açıklanacakmış?➥ Okullar 31 Ağustos’ta açılacakmış.➥ Seni düşününce bütün yorgunluğum Ögeler Edat Tümleci Nedir?Yüklemi amaç, araç, birliktelik, neden yönlerinden tamamlayan ögelere edat tümleci denir. “ile, için” edatlarıyla “ne ile, ne için, kiminle, kimin için” soruları sorularak Tümleci ÖrnekleriNot Edat tümleci ile ilgili örnek cümlelerde edat tümleci görevinde olan kelime ya da kelime grubu altı çizilerek gösterilmiştir.➥ Köye motosikletle gideceğim.➥ Sizden daha yetkili biriyle görüşebilir miyim?➥ Ödevinizi tükenmez kalemle yazın.➥ O içli köfteler misafirler için hazırlandı.➥ Annem bizim için her şeyi yapar.➥ Buraya gelebilmek için vapura binmelisin.➥ Dolu yağdığı için ekinler zarar gördü.➥ Bu kadar büyük tarla küçücük çapayla kazılmaz.➥ Akşamki baloya kiminle gideceksin?➥ Sana ellerimle börek Söz Nedir?Cümlede herhangi bir ögenin açıklayıcısı olarak giren kelime veya kelime gruplarına ara söz sözler cümleden çıkarıldıklarında cümlenin anlamında bir daralma olmaz. Cümle içerisinde iki virgül , ya da iki kısa çizgi – arasında yer Söz Örnekleri➥ Amcam – babamın ağabeyi – yeni bir ev almış.➥ Şu meşhur telefon markası – i harfiyle başlayan – artık bu ülkede satış yapmayacakmış.➥ Arka sıralardan biri – sınıfın en haylazı – parmak kaldırdı.➥ Süleyman – en iyi arkadaşım – futbol okuluna yazılacakmış.➥ Babamın bana aldığı bisiklete – üç tekerlekli olan – şimdi oğlum İçerikler Fiilde Çatı Örnekleri*** Cümlenin Ögeleri ile İlgili Örnek Cümleler içeriği hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilirsiniz. CÜMLENİN ÖGELERİ Bu yazımızda Cümlenin Ögeleri ile ilgili konu anlatımını hazırladık. Cümlenin Ögeleri ile ilgili her yıl ortalama olarak KPSS ve TYT sınavında 1 soru çıkmaktadır. Bir duyguyu, düşünceyi, dileği , olayı anlatan sözcük ya da sözcükler topluluğuna cümle içinde sözcüklerin veya sözcük gruplarının üstlendikleri görevlere de öge denir. Temel Ögeler yüklem ve öznedir. Yardımcı ögeler ise nesne, dolaylı tümleç- yer tamlayıcısıdır. TEMEL ÖGELER Yüklem; iş, oluş,hareket bildirerek cümleyi bir yargıya bağlayan sözcük ya da söz öbeğidir. Yüklem, cümlede yargıyı yüklenen birimdir. Cümlenin her yerinde olabilir. Her türlü sözcük ve sözcük öbeği yüklem olabilir. Tamlamalar, söz öbekleri, ikilemeler, yardımcı eylemle kurulan birleşik fiiller, deyimler yüklemi oluşturabilir. Örnekler; -Akacak kan damarda durmaz. durmaz sözcüğü fiil köklü yüklemdir. – Buralara gelmemdeki en büyük insan öğretmenimdir.öğretmenim sözcüğü ad kökenli yüklemdir. -Aç tokun yüzüne bakmakla doymaz. -Deneme, bir düşüncenin ve değer yargılarının yansıtıldığı üründür. bir düşüncenin ve değer yargılarının yansıtıldığı üründür. cümlesi yüklemdir. -Bu sessizliğin ardından büyük bir fırtınanın kopacağını hissediyorduk.hissediyorduk sözcüğü yardımcı eylemle kurulmuş birleşik eylemdir ve cümlenin yüklemidir. Özne, yüklemde belirtilen işi yapan varlık ya da hakkında söz edilen varlıktır. Özne, fiil cümlelerinde “-an ne, “an kim? , isim cümlelerinde “olan ne ?, olan ne ?” sorularına yanıt olur. Sözde özne, gizli özne, gerçek özne yükleme kim,ne’ soruları sorularak yapılır. Örnekler; –Fabrikada çalışan işçiler sabah erken saatte yola çıkıyorlardı. özne fabrikada çalışan işçilerdir. -Yakın tarihimizdeki olaylar şiddete meyilli gençleri etkiledi. olaylar sözcüğü cümlenin öznesidir. –Cesaretle dolu olmayan adamın başarısı olmaz Cesaretle dolu olmanın adamın başarısı öznedir. –Biz/ En kısa sürede sizi ziyaret edeceğiz. Cümlenin öznesi bizdir. ve gizli öznedir –Koltuklar değiştirildi. kim değiştirildi sorusuna cevap olarak koltuklar cevap veriyor ama koltuklar yapılan işten etkileniyor bu yüzden koltuklar sözde öznedir. YARDIMCI ÖGELER Nesne -Nesne, öznenin yaptığı işten etkilenen varlıktır.”Öznenin yaptığı işten etkilenen” ifadesinden yola çıkarak önce özne, sonra nesne bulunmalıdır. -Öznenin yaptığı işten etkilenen varlık belirtilmişse belirtili nesne, belirtilmemiş ise genel bir ifade ise belirtisiz nesne olur. -Nesne belirtili ve belirtisiz olmak üzere ikiye ayrılır. -Belirtili Nesne, yükleme sorulan neyi, kimi’ sorularına cevap verir. – Belirtisiz Nesne, özneyi bulduktan sonraki Ne’ sorusuna cevap verir. Örnekler; -Acemi katır kapı önünde yük indirir. yük sözcüğü bu cümlede belirtisiz nesnedir -Şiirlerinde kendi içinde çatışmalar yaşayan bireyi anlatır.kendi içinde çatışmalar yaşayan bireyi belirtili nesnedir. Zarf Tümleci Zarf tümleci, yüklemde belirtilen eylemin gerçekleşme zamanını,durumunu, miktarını, gerekçesini yönünü vs. bildiren ögedir. Yüklemi eylem olan cümlelerde “nasıl, ne zaman, ne kadar, nereye, neden, niçin, niye, kiminle,neye göre vb. sorularına yanıt olur. Örnekler; –Akşama tavuk sote yaptım. akşama zarf tümlecidir. -Edebiyatla sinemanın beraberliği çoğu zaman görmezden gelindi. çoğu zaman zarf tümlecidir –Aydınlık sokaklara girene kadar yüreğim ağzımdaydı. Aydınlık sokaklara girene kadar zarf tümlecidir. Dolaylı Tümleç Yer Tamlayıcısı Dolaylı tümleç, yüklemin bildirdiği yargının yöneldiği, bulunduğu ayrıldığı yeri ve yönü bildiren ögedir. nereye,nerede, nereden, kime, kimde, kimden?’ soruları ile bulunabilir. Örnekler; -Adalet ile zulüm bir yerde barınmaz. bir yerde dolaylı tümleç -Adamın iyisi alışverişte belli olur. alışverişte sözcüğü dolaylı tümleçtir -Zehra hava almak için dışarıya çıktı. dışarıya sözcüğü dolaylı tümleçtir. DİKKAT!!! Cümlenin ögeleri bulunurken “YÜKLEM- ÖZNE- NESNE- TÜMLEÇ” sıralamasını izlemeliyiz. DİKKAT !!! Ögeler bulunurken tamlamalar, deyimler, bileşik fiiller, yan cümlecikler bölünmezler. Cümlenin Ögeleri KPSS TYT Çıkmış Soru Örnekleri 2019 TYT şehir hayatının gün içerisinde onlarca kişiyle iletişime geçmeyi zorunlu kılan ve kişileri binlerce mesaja maruz bırakan yapısı, insana daha önce deneyimlemediği bir uyum sürecini dayatıyor. Bu cümledeki ögelerin doğru sıralanışı, aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? A Özne – zarf tümleci – belirtisiz nesne – yüklem B Belirtisiz nesne – özne – belirtili nesne – yüklem C Zarf tümleci – yer tamlayıcısı dolaylı tümleç – özne – yüklem D Özne – yer tamlayıcısı dolaylı tümleç – belirtili nesne – yüklem E Belirtili nesne – zarf tümleci – özne – yüklem Doğru Cevap D şıkkı. 2018 TYT Sırf kendi için okuyan, gezen, eğlenen bir aydın kendini yaşarken öldürmüyor mu? Bu cümledeki ögelerin doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A Belirtisiz nesne – özne – zarf tümleci – yüklem B Zarf tümleci – belirtili nesne – yüklem C Özne – belirtili nesne – zarf tümleci – yüklem D Özne-Zarf Tümleci- Yüklem E Belirtisiz nesne- zarf tümleci-yüklem Doğru Cevap C şıkkı. 2018 ÖNLİSANS KPSS Edebiyat sahnesine 1960’lı yılların başında çıkan Nichita Stanescu … Bu cümle aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanırsa cümlelerin ögeleri sırasıyla “Özne-zarf Tümleci- Yer Tamlayıcısı dolaylı tümleç- Yüklem şeklinde olur? A çeşitli gazete ve dergilerde redaktörlük ve başyazarlık görevlerinde bulundu. B daha ilk zamanlarında Romanya’daki edebiyat çevrelerinde fırtınalar kopardı. C yarım yüzyıllık yaşamına her biri diğerini aşan mükemmel eserler sığdırdı. D yazdıklarıyla kısa zamanda ülkesinin en sevilen şairlerinden biri oldu. E ikinci şiir kitabıyla Romanya’daki sanatseverlerin ilgisini çekmeyi başardı. Doğru Cevap B şıkkı.

8 sınıf cümlenin ögeleri örnekler