Avrupa Komisyonu, 20 Nisan 2016’da EN 81-20 ve EN 81-50 standartlarını yayınladı ve 31 Ağustos 2017 tarihinde sona erecek bir geçiş süreci belirledi. Bu tarihten sonra EN 81-1+A3 ve EN 81-2+A3 standartlarının bir geçerliliği kalmayacak, asansörlerin, makine dairesi, kuyusu ve kuyu dibi bölgesi ile birlikte bir bütün olarak EN AsansörBakım Yönetmeliği; Yayınlayan: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. Yayın Tarihi: 06 Nisan 2019 Yayın Sayısı: 30737 Yönetmelik: Asansör İşletme, Bakım Ve Periyodik Kontrol Yönetmeliği. Ya da uyumlaştırılmış bir standart seçerek standarda uymayı (TS EN 81-20/50) kabul ve taahhüt etmiştir. Genelde asansör monte edenler uyumlaştırılmış bir standarda uymayı tercih ettiği için ilgili standardın asansörün hizmete alınmadan önce muayene ve deneyler bölümünde öngörülen testleri de yapmak zorundadır. Asansörmontajı yapan firmalar için CE markası yasal bir zorunluluktur. Montaj, Bakım ve Revizyon hizmeti sunan firmalar, standartlar bünyesinde teknik dosya ve ISO 9001:2015 Kalite Yönetim Sistemlerine uygulayarak, yaptıkları elektrikli asansör (TS EN 81-20) (ex. EN 81:1+A3) veya hidrolik asansör (TS EN 81-20) (ex. EN 81:2+A3) montajlarının, yönetmeliğe uygun olup Asansör monte eden kendi bünyesinde en az bir merkez servisini kurmak zorundadır. Asansör monte edenin kendi bünyesinde kurduğu merkez servisinin ve sözleşme imzaladığı bölge servisinin, TS 12255:Yetkili Servisler-Asansör Bakım Servisleri İçin Kurallar standardı kapsamında TSE Hizmet Yeterlilik Belgesine sahip olması zorunludur. Vay Tiền Nhanh Chỉ Cần Cmnd Nợ Xấu. Telefon 0232 469 1571 Mevzuat Türü Yönetmelik Mevzuat adı Asansör İşletme ve Bakım Yönetmeliği Mevzuat Çıkış Yeri Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Resmi Gazete Tarihi Resmi Gazete Sayısı 30737 ASANSÖR İŞLETME VE BAKIM YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 – 1 Bu Yönetmeliğin amacı; insanların, insan ve yüklerin veya sadece yüklerin taşınmasında kullanılan asansörlerin, insan can ve mal güvenliğini tehdit etmeyecek şekilde kullanımlarını sağlamak ve çevreyi korumak üzere tescili, işletilmesi, bakımı, garanti ve satış sonrası hizmetleri ile hizmet denetimi ve mevcut asansörlerin iyileştirilmesiyle ilgili uyulması gereken kuralları belirlemektir. Kapsam MADDE 2 – 1 Bu Yönetmelik; 29/6/2016 tarihli ve 29757 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Asansör Yönetmeliği 2014/33/AB kapsamında piyasaya arz edilen asansörleri ve Asansör Yönetmeliği 2014/33/AB’nin yürürlüğe girmesinden önce monte edilmiş olan asansörleri kapsar. Dayanak MADDE 3 – 1 Bu Yönetmelik; 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 388 inci maddesinin birinci fıkrasının e bendine, 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanuna ve 10/6/1930 tarihli ve 1705 sayılı Ticarette Tağşişin Men’i ve İhracatın Murakabesi ve Korunması Hakkında Kanuna dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar ve kısaltmalar MADDE 4 – 1 Bu Yönetmelikte geçen; a AB uygunluk beyanı Asansör monte edenin piyasaya arz ettiği asansörün Asansör Yönetmeliği 2014/33/AB’nin temel gereklerine uygunluğunu beyan ettiği belgeyi, b Asansör Belirli seviyelere hizmet veren, esnek olmayan ve yatayla 15 dereceden fazla açı yapan kılavuzlar boyunca hareket eden bir taşıyıcısı olan kaldırma tertibatını veya sabit bir seyir yolu üzerinde esnek olmayan kılavuzlar üzerinde olmasa da hareket eden kaldırma tertibatını, c Asansör monte eden Asansörün tasarımından, imalatından, montajından ve piyasaya arzından sorumlu olan gerçek veya tüzel kişiyi, ç Asansör yaptırıcısı Asansörün monte edileceği binada/yapıda inşaat işini kendi adına yapan veya sözleşme ile devreden yapı sahibini veya asansörün monte edileceği mevcut binada bina sorumlusunu, d Bakanlık Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını, e Bakım Asansörün hizmete alınmasından sonra kullanım ömrü boyunca, kendisinin ve bileşenlerinin, fonksiyonlarının ve güvenlik gereklerinin, tasarlandığı veya ilgili mevzuata uygun olarak yenilendiği biçimde devamlılığını sağlamaya yönelik, asansör monte eden veya onun yetkili servisi tarafından periyodik olarak ayda en az bir defa yürütülen işlemleri, f Bina sorumlusu Asansörün güvenli bir şekilde kullanımını sağlamak amacıyla düzenli olarak bakımını, periyodik kontrolünü ve onarımını yaptırmaktan sorumlu olan, binada/yapıda kat maliklerinin kendi aralarında seçeceği veya dışarıdan yetki vereceği kişiyi veya kat malikini veya maliklerini veya kamu binalarında/yapılarında sorumlu yetkiliyi veya ticari/hizmet amaçlı yapılarda sorumlu yetkiliyi, g Coğrafi bölge Akdeniz, Doğu Anadolu, Ege, Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu, Karadeniz ve Marmara bölgelerini, ğ Erişilebilirlik Yapıların, binaların ve bilgilendirme hizmetlerinin engelliler tarafından güvenli ve bağımsız olarak ulaşılabilir ve kullanılabilir olmasını, h Hizmet denetimi Asansör monte edene veya onun yetkili servisine veya bina sorumlusuna yönelik Bakanlık tarafından yapılan denetimi, ı İlgili idare Belediyeleri veya belediye sınırları dışında kalan alanlardaki yapılar için il özel idarelerini, i İktisadi işletmeci Asansör monte edeni, asansör güvenlik aksamı imalatçısını, yetkili temsilciyi, ithalatçıyı veya dağıtıcıyı, j Kurtarma çalışması Asansör içerisinde insanın veya insanların mahsur kaldığına dair bilginin alınmasıyla birlikte kurtarma talimatına uygun olarak yapılan ve insanın veya insanların serbest kalmasıyla sonuçlanan çalışmayı, k Mevcut asansör 15/8/2004 tarihinden önce monte edilen ve halen kullanılmakta olan asansörü, l Mesleki yeterlilik belgesi Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından onaylanmış olan ve bireyin bilgi, beceri ve yetkinliğini ifade eden belgeyi, m Muayene kuruluşu Türkiye’de yerleşik özel veya kamu kuruluşlarından, TS EN ISO/IEC 17020 standardına göre Türk Akreditasyon Kurumunca 4/5/2018 tarihli ve 30411 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Asansör Periyodik Kontrol Yönetmeliği kapsamında A tipi muayene kuruluşu olarak akredite edilen kuruluşu, n Periyodik kontrol Asansörün güvenli kullanımı ve işletme yönünden uygun çalışıp çalışmadığına dair yaptırılacak olan muayeneyi, o Piyasaya arz Asansörün ticari veya kamu faaliyetleri kapsamında ücretli veya ücretsiz olarak kullanımının sağlanmasını, ö Ruhsat makamı Belediyeleri veya belediye sınırları dışında kalan alanlardaki binalar/yapılar için valilikleri veya ilgili mevzuat çerçevesinde yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi verme yetkisine sahip kurum ve kuruluşları, p Servis teknik sorumlusu Yetkili servis faaliyetlerini idari ve teknik olarak yöneten, gerekli dokümanları hazırlayan/hazırlatan ve yetkili servis adına yasal olarak temsil ve ilzama yetkili olan kişiyi, r Teknik bakım personeli Yetkili servis bünyesinde asansörlerde bakım, onarım ve servis işini yürütmek üzere görevlendirilen ve ilgili mevzuat kapsamında belgeli olan asansör bakım ve onarımcısını, s Tescil Asansörün resmî olarak ilgili idare tarafından kayıt altına alınmasını, ş TSE Türk Standardları Enstitüsünü, t TS EN 81-80 standardı Asansörler – Yapım ve Montaj için Güvenlik Kuralları Yolcu ve Yük Asansörleri için Özel Uygulamalar – Bölüm 80 Mevcut Yolcu ve Yük Asansörlerinin Güvenliğini Geliştirme Kurallarını, u Yetkili servis Asansörlerde bakım, onarım ve servis hizmetinin yürütülebilmesi için asansör monte edenin kendi adına kurduğu servis istasyonu veya gerekli olduğu durumlarda sorumluluğu kendinde olmak üzere sözleşme ile yetki verdiği gerçek veya tüzel kişiyi, ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Asansör Kimlik Numarası, Asansörün Binaya/Yapıya Fenni Uygunluğunun Kontrolü ve Asansörün Tescili Asansör kimlik numarası MADDE 5 – 1 Bu Yönetmelik kapsamında bulunan her asansör, bir asansör kimlik numarası ile tanımlanır. 2 Asansör kimlik numarası Asansör Periyodik Kontrol Yönetmeliğinde belirtilen usul ve esaslara uygun olarak muayene kuruluşu tarafından periyodik kontrol aşamasından önce oluşturulur. Asansör kimlik numarası Asansör Periyodik Kontrol Yönetmeliğinin 21 inci maddesinde tanımlanan formata uygun bir etiket üzerinde belirtilir. Bu etiket, periyodik kontrol aşamasında muayene kuruluşu tarafından asansör kabinine iliştirilir. 3 Asansör kabinine iliştirilen ve asansör kimlik numarasını içeren etiketin, asansörün kullanım ömrü boyunca muhafaza edilmesine ve gerektiğinde yenilenmesine dair sorumluluk, bina sorumlusundadır. Asansörün binaya/yapıya fenni uygunluğunun kontrolü MADDE 6 – 1 Asansör Yönetmeliği 2014/33/AB kapsamında monte edilen asansörün monte edildiği binaya/yapıya fenni uygunluğuna ilişkin kontroller 3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununa, ilgili mevzuata ve erişilebilirlik mevzuatına uygun olacak şekilde ilgili ruhsat makamı tarafından yürütülür. 2 Birinci fıkrada belirtilen kontrollerin ilgili mevzuatına uygun bir şekilde yürütülmesine dair sorumluluk ilgili ruhsat makamındadır. Asansörün tescili MADDE 7 – 1 Asansör Yönetmeliği 2014/33/AB kapsamında piyasaya arz edilen her asansör ilgili idareye tescil ettirilir. Tescil başvurusu, asansörün piyasaya arz edildiği tarih itibarıyla altmış gün içerisinde söz konusu asansörü piyasaya arz eden asansör monte eden tarafından yapılır. 2 Asansör monte eden, tescil işlemi için aşağıda belirtilen belgelerin bir sureti ile birlikte ilgili idareye başvurur a Sanayi sicil belgesi. b Onaylanmış kuruluşça düzenlenen uygunluk belgesi veya raporu. c AB uygunluk beyanı. ç Garanti belgesi. d AB uygunluk beyanı ve garanti belgesini imzalayan yetkiliye ait imza sirküleri. e TSE Hizmet Yeterlilik Belgesi. f Montaj işçiliği bedeli de dâhil olmak üzere her bir birim asansör bedelini içerecek şekilde asansör yaptırıcısına kesilen fatura. g Tescil öncesi ilk periyodik kontrol raporu. 3 İkinci fıkrasının f bendinde belirtilen faturada asansörün beyan yükü, beyan hızı, durak sayısı ve tahrik türü anlaşılır olacak şekilde belirtilir. Birden fazla asansör montaj işi ile ilgili olarak birbirinden farklı her asansör için birinci cümlede belirtilen hususların söz konusu faturada ayrıca yer alması gerekir. 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununa ve bu fıkrada belirtilen gerekliliklere uygun olacak şekilde düzenlenen fatura dışında hiçbir belge, ilgili idare tarafından tescil aşamasında kabul edilmez. 4 Okullara veya kamu kurum ve kuruluşlarına bağış amaçlı yapılan asansörlerin bu amaçla yapıldığının resmî bir belge ile ilgili idareye ispatlanması durumunda ikinci fıkranın f bendinde belirtilen fatura asansör tescili için aranmaz. 5 Tescil aşamasından önce asansör yaptırıcısı tarafından Asansör Periyodik Kontrol Yönetmeliğine göre ilk periyodik kontrolü yaptırılmayan ve yeşil renkli bilgi etiketi iliştirilmeyen asansör, ilgili idare tarafından tescil edilmez. 6 Uygun görülen tescil başvurusu neticesinde, Ek-1’de yer alan içeriğe uygun olacak şekilde onaylı tescil belgesi ilgili idare tarafından düzenlenir ve asansör monte edene sunulur. 7 İlgili idare, tescil başvurusunda ikinci fıkrada istenen belgelerin dışında asansör monte edenden herhangi bir belge talebinde bulunamaz. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Bakım, Bakımın Kapsamı ve Bakımla İlgili Diğer Hususlar Bakım MADDE 8 – 1 Bu Yönetmelik kapsamında yer alan asansörün bakımı, bina sorumlusunun bakım sözleşmesi imzaladığı asansör monte eden veya onun yetkili servisi tarafından yapılır. Yapı kullanma izin belgesi alan ve amacına uygun olacak şekilde ilk kez kullanıma açılan binada/yapıda yasal olarak bina sorumlusu atanana kadar asansör yaptırıcısı ile asansör monte eden veya onun yetkili servisi arasında bakım sözleşmesi yapılır. 2 Bakım sözleşmesinin birden fazla asansörü kapsaması durumunda, bakım hizmeti sunulacak her bir asansöre ait asansör kimlik numarası ve asansörün açık adresi bu sözleşmede belirtilir. 3 Piyasaya arz edilen asansörün beyan yükü, beyan hızı, tahrik türü, motor seri numarası ve gücü, halat ve/veya zincirler ile tip kontrol belgesi gerektiren aksam ve parçaların teknik özellikleri, tesis planları ve elektrik devre şemaları ile asansör periyodik kontrol sonuçları ve kazaların kayıt edileceği asansör kayıt defteri, söz konusu asansörü piyasaya arz eden asansör monte eden tarafından sağlanır. Ayrıca asansörün kimlik numarası, piyasaya arz tarihi ve tescil tarihi asansör kayıt defterinde belirtilir. Asansör kayıt defterinin bitmesi durumunda, yeni defter bina sorumlusuyla bakım sözleşmesi imzalayan asansör monte eden veya onun yetkili servisi tarafından temin edilir. Biten kayıt defteri, bina sorumlusu tarafından asansörün kullanım ömrü boyunca muhafaza edilir. Kayıt defteri ile ilgili tüm gereklilikler halen kullanımda olan bütün asansörler için de geçerlidir. 4 Asansör bakım, onarım ve servis hizmeti sonrasında oluşan atığın bertaraf edilmesi 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununa uygun olarak yapılır. 5 Asansör Yönetmeliği 2014/33/AB kapsamında piyasaya arz edilen veya kullanımda olan asansör/asansörler için yapılacak olan bakım sözleşmesinde/sözleşmelerinde, o asansöre/asansörlere yönelik herhangi bir cihaz veya şifreleme gibi yöntemlerle engelleme veya kısıtlama yapılıp yapılmadığına dair bilginin yer alması asansör monte eden veya onun yetkili servisi tarafından sağlanır. Bakımın kapsamı MADDE 9 – 1 Asansörün, asansörü oluşturan tüm aksam ve parçaların bakımı asansör monte eden tarafından hazırlanmış olan bakım kılavuzunda yer alan talimatlara ve güncel TS EN 13015 Asansör ve Yürüyen Merdivenlerin Bakımı, Bakım Talimatları İçin Kurallar standardında belirtilen gerekliliklere göre yapılır. 2 Bu Yönetmeliğe göre bakım; a Yağlama ve temizlemeyi, b Kontrolleri, c Kurtarma çalışmalarını, ç Ayarlama işlemlerini, d Kullanıma veya yıpranmaya bağlı olarak meydana gelebilen bileşen onarımını veya değişimini, kapsar. 3 Bu Yönetmeliğe göre bakım; a Asansörün yerinin değiştirilmesini, b Tahrik ünitesi, askı sistemi, taşıyıcı/kabin, durak kapısı ve/veya asansör güvenlik aksamlarının değişimini, c Asansör kumanda sisteminde yapılan değişiklikleri, ç İtfaiye tarafından yapılan kurtarma çalışmalarını, d Asansör kuyusunun dış bölümlerinin temizlenmesini, e Taşıyıcı/kabin iç kısmının temizlenmesini, kapsamaz. 4 15/8/2004 tarihinden önce monte edilen ve ilgili mevzuata göre ilgili idare tarafından kayıt altına alınan asansörün beyan yükünde ve/veya beyan hızında ve/veya seyir mesafesinde değişiklik yapılması halinde, bu asansörde, güncel TS EN 81-80 standardı gereklilikleri esas alınır. 5 15/8/2004 ile 1/9/2017 tarihleri arasında piyasaya arz edilen ve ilgili mevzuata göre ilgili idare tarafından kayıt altına alınan asansörün beyan yükünde ve/veya beyan hızında ve/veya seyir mesafesinde değişiklik yapılması halinde, bu asansörde, ilk defa piyasaya arz edildiği tarihte yürürlükte bulunan uyumlaştırılmış standart gereklilikleri esas alınır. 6 Üçüncü fıkranın a, b ve c bentlerinde, dördüncü ve beşinci fıkralarında yer alan ve bakım çalışması olarak değerlendirilmeyen asansöre ait değişiklikler, asansör monte eden tarafından yerine getirilir. Bu değişikliklerin ilgili mevzuatına ve/veya standardına uygun yapılıp yapılmadığına dair sorumluluk, söz konusu değişiklikleri yapan asansör monte edendedir. Bu değişiklikleri yapmak üzere asansör monte eden adına hareket eden montaj elemanının ve/veya teknik bakım ve onarım personelinin, bu Yönetmelikte ve/veya ilgili mevzuatta belirtilen yeterlilik belgesine sahip olması gerekir. 7 Dördüncü ve beşinci fıkrada belirtilen durumlarda asansör monte eden tarafından asansör uygulama projesi hazırlanır/hazırlatılır ve ruhsat makamının onayına sunulur. Ruhsat makamı tarafından onaylanan asansör uygulama projesine uygun olacak şekilde beyan yükünde ve/veya beyan hızında ve/veya seyir mesafesinde değişiklik yapılan asansörün tescili için asansör monte eden tarafından yeşil renkli bilgi etiketine esas periyodik kontrol raporuyla birlikte altmış gün içerisinde ilgili idareye başvurulur. Asansörün tescil belgesi, Ek-2’de yer alan içeriğe uygun olacak şekilde ilgili idare tarafından düzenlenir ve asansör monte edene sunulur. Bakımla ilgili diğer hususlar MADDE 10 – 1 Bina sorumlusu ile sözleşme imzalayan asansör monte eden veya onun yetkili servisi, güvenli kullanım için söz konusu asansörü oluşturan aksam ve parçaları da içerecek şekilde bir bütün olarak gerekli koşulları sağlayıp sağlamadığına ilişkin durum tespit raporu hazırlar ve bina sorumlusuna iletir. Durum tespit raporu asansör monte edenin piyasaya arz ettiği ve bakım sözleşmesi yaptığı asansör için hazırlanmaz. 2 Asansör monte eden veya onun yetkili servisince her bakımda yapılan işlemler güncel TS EN 13015 Asansör ve Yürüyen Merdivenlerin Bakımı, Bakım Talimatları İçin Kurallar standardındaki gereklilikleri de içerecek şekilde hazırlanmış olan bakım föyü ile kayıt altına alınır ve bir nüshası bina sorumlusuna teslim edilir, bir nüshası da kendisi tarafından muhafaza edilir ve talep edilmesi durumunda Bakanlığa ve diğer ilgililere sunulur. 3 Bina sorumlusu bakım föylerini asansörün makina veya makara dairesinde veya binaya/yapıya ait yönetim bürosunda kalıcı olarak muhafaza eder. 4 Asansör monte eden veya onun yetkili servisi, insan can ve mal güvenliği yönünden asansörün risk taşıması durumunda bina sorumlusunu yazılı olarak bilgilendirir. Bina sorumlusu asansör monte eden veya onun yetkili servisi vasıtasıyla asansörün güvenli hale getirilmesini sağlamakla yükümlüdür. 5 Asansör monte eden veya onun yetkili servisi, asansörde yapılan aksam ve parça değişiklikleri ile bildirilen kazaları asansör kayıt defterine işler. 6 Bakım sözleşmesi yapıldıktan sonra asansör monte eden veya onun yetkili servisi, binadaki/yapıdaki asansör sayısı dikkate alınarak bina sorumlusunun belirleyeceği sayıda kişiye acil durumlarda kurtarma çalışması konusunda yılda en az bir defa eğitim verir. Eğitim, yetkili servis teknik bakım ve onarım personeli tarafından verilir. Verilen bu eğitim yetkili servis teknik sorumlusu ve eğitimi veren kişi tarafından imzalanan bir tutanakla kayıt altına alınır ve tutanağın bir sureti bina sorumlusuna iletilir. Bina sorumlusu, eğitim alan kişi/kişilerin değişmesi halinde yeni kişi/kişilere eğitim verilmesini sağlar. Kurtarma talimatının, kurtarma çalışmasını yapacak kişi/kişilerin kolaylıkla görebilecekleri yerlerde muhafaza edilmesi ve amacına uygun hazırlanmış olması gerekir. 7 Asansör monte eden, piyasaya arz ettiği her tip ve özellikteki asansör için yedek aksam ve parçayı en az üç yıl süreyle temin etmekle yükümlüdür. 8 Asansör monte eden, kendisi tarafından piyasaya arz edilen asansöre bakım, onarım ve servis hizmeti veren bir başka asansör monte edenin veya onun yetkili servisinin veya bina sorumlusunun, yedek aksam veya parça ile asansörde bakım yapmayı mümkün kılacak her türlü cihaz ve donanım talebini normal piyasa koşullarında sağlamak zorundadır. 9 Bakım, onarım, arıza giderme ve periyodik kontrol faaliyetleri yürütülürken gerekli iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda bina sorumlusu ile bakım sözleşmesi imzalayan asansör monte eden veya onun yetkili servisince alınır. 10 Bakım esnasında, bakım ve onarım işlerinden kaynaklı nedenlerle gerek teknik bakım ve onarım personelinin gerekse bakımla ilgisi bulunmayan kişi/kişilerin yaralanmasına veya ölümüne neden olabilecek ihmallere dair sorumluluk, bina sorumlusunun bakım sözleşmesi imzaladığı asansör monte eden veya onun yetkili servisindedir. 11 Periyodik kontrol neticesinde güvensiz olarak tanımlanan ve kırmızı renkli bilgi etiketi iliştirilen asansöre; kusurlu, hafif kusurlu veya kusursuz hale getirilinceye kadar bakım hizmeti sunulamaz. Güvensiz olma durumundan, kusurlu duruma geçen ve periyodik kontrol tarihi başlangıç kabul edilerek yüz yirmi gün içerisinde hafif kusurlu veya kusursuz hale getirilmeyen asansöre de söz konusu sürenin sona erdiği zaman itibarıyla bakım hizmeti sunulamaz. Asansör monte eden veya onun yetkili servisi bu süre zarfında bina sorumlusundan aylık bakım ücreti talebinde bulunamaz. 12 Asansör monte eden veya onun yetkili servisi; bakım, onarım, arıza giderme ve periyodik kontrol faaliyetleri yürütülürken görevlendireceği teknik bakım ve onarım personeline ilişkin tanımlayıcı tüm bilgilerin bakım sözleşmesinde yer almasını sağlar. Teknik bakım ve onarım personeline ilişkin değişiklik olması halinde, bu değişikliğe dair bilginin de söz konusu bakım sözleşmesinde yer alması ilgili asansör monte eden veya onun yetkili servisince sağlanır. 13 Bina sorumlusu tarafından, bakım sözleşmesi yapılan asansör monte eden veya onun yetkili servisinin dışındaki üçüncü tarafların asansöre müdahalesine izin verilmez. Birinci cümlede belirtilen hüküm periyodik kontrol sonucunda gerçekleştirilecek olan iyileştirme faaliyetleri ile 9 uncu maddenin üçüncü fıkrasının a, b ve c bentlerinde belirtilen işlemler kapsamında bina sorumlusunca tercih edilen ve sözleşme imzalanan asansör monte edenin veya onun yetkili servisinin çalışmalarını kapsamaz. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Garanti Belgesi, Satış Sonrası Hizmetler ve Yetkili Servis ile İlgili Şartlar Garanti belgesi MADDE 11 – 1 Asansör monte eden piyasaya arz ettiği asansöre ilişkin olarak Ek-3’te yer alan içeriğe uygun olacak şekilde garanti belgesini düzenlemek zorundadır. 2 Asansör monte eden tarafından piyasaya arz edilen her asansör, piyasaya arz edildiği tarih itibarıyla en az üç yıl süre ile garanti edilir. 3 Garanti süresi boyunca, o asansörü piyasaya arz eden asansör monte eden veya onun yetkili servisi tarafından asansörde değiştirilecek olan aksam veya parça, söz konusu değişimin yapıldığı tarih itibarıyla en az iki yıl süre ile garanti edilir. 4 Garanti süresi biten asansörde değiştirilen aksam veya parça, bu aksamı/parçayı imal eden veya ticari bir faaliyet yoluyla bedelli/bedelsiz olarak kullanımı için bina sorumlusuna sağlayan iktisadi işletmeci tarafından en az iki yıl süre ile garanti edilir. İktisadi işletmeci, Ek-3’te yer alan içeriğe uygun olacak şekilde garanti belgesini düzenlemek ve bina sorumlusuna sunmak zorundadır. 5 Garanti belgesinde tanımlanacak olan azami tamir süresi on beş günden fazla olamaz. 6 Asansör Yönetmeliği 2014/33/AB kapsamında piyasaya arz edilen her asansöre yönelik garanti süresi boyunca sunulacak olan bakım hizmeti, bina sorumlusunun başka bir asansör monte eden veya onun yetkili servisi ile sözleşme imzalayacağını beyan etmemesi durumunda, o asansörü piyasaya arz eden asansör monte eden veya onun yetkili servisi tarafından verilir. 7 Bina sorumlusunun garanti süresi içerisinde bir başka asansör monte eden veya onun yetkili servisi ile bakım sözleşmesi imzalaması, o asansörü piyasaya arz eden asansör monte edenin garanti ile ilgili yükümlülüklerini ortadan kaldırır. 8 Asansörün arızalanması durumunda, tamirde geçen süre garanti süresine eklenir. Satış sonrası hizmetler MADDE 12 – 1 Asansör Yönetmeliği 2014/33/AB kapsamında piyasaya arz edilen ve garanti edilen her asansöre yönelik garanti kapsamında yürütülecek olan satış sonrası bakım, onarım ve servis hizmetleri, o asansörü piyasaya arz eden asansör monte eden veya onun yetkili servisi tarafından yerine getirilir. 2 Garanti kapsamında satış sonrası hizmetlerin tam ve eksiksiz yerine getirilebilmesi amacıyla, bu Yönetmelikte belirlenmiş olan asgari kriterler çerçevesinde en az bir yetkili servis istasyonu asansör monte edenin bünyesinde kurulur. 3 Faaliyet ana merkezinin bulunduğu coğrafi bölgenin dışında piyasaya arz edilen ve garanti edilen her asansöre yönelik satış sonrası hizmetler, asansör monte eden tarafından yerine getirilir. Asansörün piyasaya arz edildiği coğrafi bölgede, en az bir yetkili servis istasyonu bölge servisi olarak asansör monte eden tarafından kurulur veya bu Yönetmelik şartlarını sağlayan herhangi bir asansör monte eden veya onun yetkili servisiyle bölge servisi olarak yetkili servis sözleşmesi yapılır. Ancak asansörün piyasaya arz edildiği farklı coğrafi bölge şehrinin, asansör monte edenin faaliyet merkezini bulunduran ilgili coğrafi bölge şehrine sınır veya komşu şehir olması durumunda, asansör monte eden tarafından bu şehirde ayrıca bölge servisinin kurulmasına veya bölge servisi sözleşmesi yapılmasına gerek duyulmaz. 4 Asansör monte eden piyasaya arz ettiği her asansör için yeterli sayıda teknik personeli istihdam etmek ve yedek parça stokunu bulundurmak suretiyle bakım, onarım ve servis hizmetini sunmak zorundadır. 5 Bina sorumlusunun garanti kapsamında bulunan asansördeki ayıplı durumlar için yapacağı ücretsiz onarım talebi, garanti belgesinde belirtilen azami tamir süresi içinde asansör monte eden veya onun yetkili servisi tarafından yerine getirilir. Yetkili servis ile ilgili şartlar MADDE 13 – 1 Yetkili servis merkez, bölge ve şube olarak yapılandırılır. Asansör monte eden kendi bünyesinde en az bir merkez servisini kurmak zorundadır. Asansör monte edenin kendi bünyesinde kurduğu merkez servisinin ve sözleşme imzaladığı bölge servisinin, TS 12255Yetkili Servisler-Asansör Bakım Servisleri İçin Kurallar standardı kapsamında TSE Hizmet Yeterlilik Belgesine sahip olması zorunludur. Ancak bölge servisinin asansör monte edenin kendi bünyesinde kurulması halinde, merkez ve bölge servisi aynı TSE Hizmet Yeterlilik Belgesinde tanımlanır. Yetkili servis faaliyetleri kapsamında yedek parça ve malzeme stoku, satışı ile aksamlara yönelik bakım ve onarım işi için tahsis edilen kapalı iş alanlarının TSE Hizmet Yeterlilik Belgesinde şube olarak tanımlanması ve ilgili standart şartlarını sağlaması gerekir. 2 Yetkili servis merkezinin veya bölgesinin bünyesinde, en az bir servis teknik sorumlusunun, en az iki teknik bakım ve onarım personelinin ve en az bir idari personelin tam zamanlı olarak istihdam edilmesi zorunludur. Ayrıca şube personeli de merkeze veya bölgeye bağlı olmak üzere tam zamanlı olarak istihdam edilir. 3 Yetkili servis merkezinde veya bölgesinde ikinci fıkraya göre asgari şartlarda istihdam edilmesi zorunlu olan personelin kendi isteği ile işten ayrılması durumunda, işten ayrılan personelin yerine 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununda belirtilen fesih süresi sonu itibarıyla yeni personelin tam zamanlı olarak istihdam edilmesi zorunludur. Ayrıca işveren statüsündeki yetkili servisin, süresinin bitiminden önce söz konusu personel ile yapmış olduğu iş sözleşmesini tek taraflı olarak fesih etmesi durumunda ise yeni personelin fesih tarihi itibarıyla en fazla on beş gün içerisinde kendi bünyesinde istihdam edilmesi gerekir. 4 Servis teknik sorumlusunun, makina veya elektrik veya elektronik veya elektrik-elektronik veya elektronik ve haberleşme veya mekatronik alanlarında mühendislik/teknoloji fakültelerinin birinden mezun olması gerekir. Tam zamanlı olarak istihdam edilen servis teknik sorumlusu, bir başka yetkili serviste veya farklı bir iş alanında faaliyet gösteren işveren bünyesinde hizmet sunamaz veya istihdam edilemez. 5 Teknik bakım ve onarım personelinin; a Endüstri meslek liselerinin asansör, elektrik, elektrik tesisatçılığı, elektromekanik taşıyıcılar, elektronik, endüstriyel elektronik, endüstriyel otomasyon teknolojileri, endüstriyel otomasyon teknolojisi, elektrik-elektronik teknolojisi, makine veya mekatronik bölümlerinden mezun olmaları veya, b Endüstri meslek liselerinin bu fıkranın a bendinde belirtilen bölümlerinin herhangi birisinden mezun olmamaları hâlinde 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu kapsamında asansör bakım ve onarımı konusunda ustalık belgesine sahip olmaları veya, c Meslek yüksekokullarının makine, elektrik, elektronik, elektrik-elektronik, mekatronik veya elektromekanik taşıyıcılar bölümlerinden mezun olmaları veya, ç Bu fıkranın a, b ve c bentlerinde belirtilen şartları sağlayan kişinin/kişilerin dışında teknik bakım ve onarım personeli olarak istihdam edilen kişinin/kişilerin asansör bakım ve onarımı konusunda mesleki yeterlilik belgesine sahip olması, gerekir. 6 Yetkili servis sözleşmesi noter huzurunda yapılır ve iki yılda bir yenilenir. 7 Yetkili servis sözleşmesinin kapsamı, asansör monte edenin vereceği yetki ve sorumluluklar çerçevesinde belirlenir. 8 Yetkili servis sözleşmesi asansörlerde bakım, onarım ve servis hizmetlerine ilişkin detayları içermek zorundadır. Asansör montajı ve 9 uncu maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen konular sözleşme kapsamının dışında tutulur. 9 Bakım hizmeti sunulurken asansöre verilebilecek hasarlara ve kazalara ilişkin yetkiyi veren asansör monte edenin de müteselsilen sorumlu olacağı yetkili servis sözleşmesinde belirtilir. 10 Bölge servisi olarak sözleşme imzalanan yetkili servisin TSE Hizmet Yeterlilik Belgesinde, yetkiyi veren asansör monte edenin unvanı ve markasına ilişkin bilgiler yer alır. 11 Asansör monte eden, bölge servisi olarak sözleşme imzalayacağı yetkili servis personelinin eğitimini sağlar ve bu konuda hazırlanmış olan her türlü bilgi ve belgenin dokümantasyonunu oluşturarak muhafaza eder. 12 Yetkili servis kendisi tarafından asansöre verilen bakım, onarım ve servis hizmeti ile ilgili olarak mesleki hata ve/veya ihmaller nedeniyle bina sorumlusunun ve diğer üçüncü şahıslar tarafından ileri sürülecek zarar ve ziyan taleplerini karşılamak üzere en az TL tutarında mesleki sorumluluk sigortasını yaptırır. Bir sonraki yıl için geçerli sayılacak olan mesleki sorumluluk sigortasının değeri, 213 sayılı Kanun hükümleri uyarınca o yıl tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranı kadar arttırılır. 13 TSE Hizmet Yeterlilik Belgesi için Türk Standardları Enstitüsüne yapılan başvurularda, ilgili standart şartları ile birlikte bu maddede belirtilen gereklilikler de aranır. BEŞİNCİ BÖLÜM Bina Sorumlusunun Yükümlülükleri ve Hizmet Denetimi Bina sorumlusunun yükümlülükleri MADDE 14 – 1 Bina sorumlusu, asansörün güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak üzere bakımını yaptırmaktan ve bakım ücretinin ödenmesinden sorumludur. 2 Bina sorumlusu, engellilerin erişilebilirliği için asansörün güvenli bir şekilde sürekli olarak çalıştırılmasını sağlar. Kamuya açık alanlarla ilgili olarak birinci cümlede belirtilen konuya ilişkin şikâyetler ilgisi nedeniyle Valilik bünyesinde bulunan erişilebilirlik izleme ve denetleme komisyonuna, konutlarla/meskenlerle ilgili şikâyetler ise konutun/meskenin bağlı bulunduğu ilgili idaresine iletilir. 3 Bina sorumlusu, asansörle ilgili herhangi bir tehlikeli durumu bakım sözleşmesi imzalanan asansör monte eden veya onun yetkili servisine iletir ve söz konusu asansöre, asansör monte eden veya onun yetkili servisi tarafından müdahale edilene kadar gerekli güvenlik tedbirini alır. Hizmet denetimi MADDE 15 – 1 Asansör monte eden tarafından garanti ile ilgili şartların ve satış sonrası hizmetlerin sağlanıp sağlanmadığı, bu Yönetmelik ile belirlenmiş olan kriterlere uygun bakım, onarım ve servis hizmetinin asansör monte eden veya onun yetkili servisince sunulup sunulmadığına dair hizmet denetimi, Bakanlık tarafından yapılır. 2 Bina sorumlusunun bu Yönetmelikte belirtilen yükümlülükleri yerine getirip getirmediğine ilişkin denetim Bakanlık tarafından yapılır. ALTINCI BÖLÜM Mevcut Asansörün Güvenlik Seviyesinin Arttırılması Mevcut asansörün güvenlik seviyesinin arttırılması MADDE 16 – 1 Mevcut asansörün güvenlik seviyesi, Asansör Yönetmeliği 2014/33/AB kapsamında monte edilmiş olan asansörün güvenlik seviyesine yakın eş değer bir seviyeye getirilerek arttırılır. 2 Mevcut asansörün güvenlik seviyesinin arttırılmasına yönelik yürütülecek işlemlerde, Ek-4’te yer alan ve TS EN 81-80 standardında belirtilen tehlikeli durumlar ve söz konusu tehlikeli durumlara ilişkin bahsi geçen standart ile atıf yapılan çözüm önerileri esas alınır. 3 Mevcut asansör için belirtilen tehlikeli durumlar, TS EN 81-80 standardına uygun olacak şekilde Bakanlık tarafından yayımlanan mevzuat ekindeki asansör periyodik kontrol listelerinde tanımlanır. 4 Mevcut asansörün güvenlik seviyesinin arttırılmasına dair sorumluluk, bina sorumlusuna aittir. YEDİNCİ BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler İdari yaptırımlar MADDE 17 – 1 Bu Yönetmeliğe aykırı hareket eden asansör monte eden veya onun yetkili servisine, bina sorumlusuna veya kat maliklerine ve asansör yaptırıcısına 1705 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinde öngörülen idari para cezası uygulanır. Ancak bina sorumlusuna veya kat maliklerine geçici 1 inci maddede belirtilen tescil işlemini yaptırmadığından dolayı birinci cümlede ifade edilen idari para cezası uygulanmaz. 2 Bu Yönetmeliğe göre garanti belgesi düzenlenmesi ve/veya 7 nci maddenin birinci fıkrasında belirtilen tescil belgesi alınması şartını sağlamayan asansör monte edene, 4703 sayılı Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasının a bendinde öngörülen idari para cezası uygulanır. 3 Bu Yönetmeliğe göre satış sonrası hizmetlere ilişkin şartları sağlamayan asansör monte eden veya onun yetkili servisine, 1705 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinde öngörülen idari para cezası uygulanır. 4 İdari para cezası, ceza kararının ilgiliye tebliğinden itibaren bir ay içerisinde ödenir. Atıflar MADDE 18 – 1 24/6/2015 tarihli ve 29396 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Asansör İşletme, Bakım ve Periyodik Kontrol Yönetmeliğine yapılan bütün atıflar, bu Yönetmeliğe yapılmış sayılır. Yürürlükten kaldırılan yönetmelik MADDE 19 – 1 24/6/2015 tarihli ve 29396 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Asansör İşletme, Bakım ve Periyodik Kontrol Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır. Kayıt altına alınmamış asansörün tescili GEÇİCİ MADDE 1 – 1 Bu Yönetmeliğe göre TS EN 81-80 standardı esas alınarak güvenlik seviyesi artırılan mevcut asansör veya 15/8/2004-24/6/2015 tarihleri arasında piyasaya arz edilmesine rağmen kayıt altına alınmamış olan asansör, bir defaya mahsus olmak üzere ilgili idare tarafından tescil edilir. Bina sorumlusu a Mevcut asansörün güvenlik seviyesinin TS EN 81-80 standardına göre artırıldığını ispatlayacak olan yeşil veya mavi renkli bilgi etiketine esas periyodik kontrol raporuyla, bir sonraki periyodik kontrol tarihine kadar ilgili idareye başvurur. b 15/8/2004-24/6/2015 tarihleri arasında piyasaya arz edilmesine rağmen kayıt altına alınmamış olan asansöre ait yeşil veya mavi renkli bilgi etiketine esas periyodik kontrol raporuyla, bir sonraki periyodik kontrol tarihine kadar ilgili idareye başvurur. 2 Asansörün tescil belgesi, Ek-5’te yer alan içeriğe uygun olacak şekilde ilgili idare tarafından düzenlenir ve bina sorumlusuna sunulur. Yürürlük MADDE 20 – 1 Bu Yönetmeliğin; a 13 üncü maddesinin on ikinci fıkrası yayımı tarihinden on iki ay sonra, b Diğer hükümleri yayımı tarihinde, yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 21 – 1 Bu Yönetmelik hükümlerini Sanayi ve Teknoloji Bakanı yürütür. Ekleri için tıklayınız. TS EN 81-20 Asansörlerin yapım ve kurulumu için güvenlik kuralları – İnsan ve eşyanın taşınması için asansörler – Bölüm 20 İnsan ve eşya asansörleri TS EN 81-50 Asansörlerin yapımı ve kurulumu için güvenlik kuralları – Muayene ve deneyleri- Bölüm 50 Asansör bileşenlerinin tasarım kuralları, hesapları, muayeneleri ve deneyleri isimli standartların Türkçesi yayımlanmış olup TSE’den temin edilebilir. Yukarıdaki standartların uygulaması başlamıştır. İsteyen asansör firması bu standartları uygulayarak montajlarını yapabilir. Özellikle TS EN 81-20 standardında asansör montajı için bir çok değişiklik bulunmaktadır. paraşüt tertibatı, , kuyu dibi merdiven stop alarm yerleri seperatör sac yüksekliği, bakım kumandası, güvenlik boşlukları ,havalandırmalar, etiketlemeler vb. bir çok yenilik ve değişiklik gelmektedir. Standartları temin edip okumanız faydalı olacaktır. TS EN 81-1+A3 standardı Tarihinde yürürlükten kalkacaktır. Eğer tarihine kadar asansör avan ve uygulama projelerini ilgili idareye onaylatırsanız TS EN 81-1/2+A3 standardına göre asansör montajını tamamlayabilirsiniz. Genel Bilgiler 1 Eylül 2017 tarihinde yürürlüğe giren TS-EN 81-20 EN 81-70 Yönetmeliği Kapsamında Aselsan Macunköy Tesislerinde 1 Adet 1600 kg Sınıf II İnsan ve Yük Asansörümüzü ve 1 Adet 1000 kg Kapasiteli Sınıf II İnsan ve Yük Asansörünün Tescilini 15/09/2017 Tarihinde Alarak Türkiye’de Yeni Yönetmeliğe göre Tescil Alan İlk Firmalar Arasında Yerimizi Aldık. Henüz yorum eklenmemiş. Yorum yazmak için aşağıdaki formu kullanabilirsiniz. Yorumunuz editörümüz tarafından incelendikten sonra sitemizde yayınlanacaktır. TOP Kemal DEMİRCİ - ARKEL Elektronik ve Haberleşme Mühendisi Hakan EDİNAK ARKEL Elektrik - Elektronik Mühendisi Yangın halinde asansörlerin kullanım durumu, ülkelerin kendi ulusal yangından korunma mevzuatları ile belirlenmektedir. Bu mevzuatlar genel olarak, bulundukları binada yangın çıkması durumunda asansörlerin kullanılmasını yasaklar. Yangın durumunda asansör kullanıcılarını korumaya yönelik gereksinimleri karşılama yollarından biri olarak EN 81-73 standardı hazırlanmıştır. Bazı asansörler, yangından korunan duraklara erişim için itfaiyecilerin veya kurtarma ekiplerinin kontrolü altında yangın durumunda belirli bir süre kullanımda kalacak şekilde özel olarak tasarlanabilir. Bu asansörleri de tanımlayan EN 81-72, EN 81-76 vb. standartlar hazırlanmıştır. Ülkeler, hangi asansörlerin ne amaç için tasarlanacağını belirlemektedirler. 1996'da Almanya'nın Düsseldorf Uluslararası Havalimanı'nın bir terminalinde büyük bir yangın çıktı. 17 kişi yaşamını yitirdi, yüzlerce kişi yaralandı veya dumandan zehirlendi. Yangından, asansörleri kullanarak kaçmaya çalışan ve asansörlerle yangının çıktığı zemin kata inen 7 kişi, iki asansörde dumandan zehirlenerek hayatlarını kaybettiler. Bu büyük yangın, Avrupa'da bazı önlemler alınmasına ve yangın durumunda asansörlerin davranışını belirleyen EN 81-732005 standardının yayınlanmasına sebep olmuştur. EN 81-73 standardı, yangın durumunda asansörlerin davranışı için gereksinimleri belirtir. Temel olarak, bir yangın alarmının devreye girmesiyle, asansörün önceden belirlenmiş bir durağa getirilmesini, yolcuların asansör kabinini terk etmesini ve asansörün hizmet dışı bırakılmasını tanımlar. EN 81-73, 2014/33/EU Asansör Direktifi kapsamında uyumlaştırılmış bir standart olmasına rağmen, gereksinimlerinin uygulanması AB üye ülkeleri arasında dahi tutarlı değildir. Yukarıda da basettiğimiz gibi EN 81-73 standardı ilk olarak 2005 yılında yayınlanmıştır. Bu sürümde EN 81-1/2 standartlarına atıf yapılmaktaydı. EN 81-20/50 standartlarının yayınlanması ile bu standartlara atıf yapan ve bazı güncellemeler yapılmış EN 81-732016 sürümü yayınlandı. Eylül 2018 itibariyle EN 81-732005 standardı yürürlükten kalkmıştır. EN 81-732016 sürümünün önsözünde, EN 81-732005 sürümüne göre başlıca farkları aşağıdaki gibi listelenmiştir - “Çağırma vasıtası” kalıbının kullanımı ya elle çağırma aygıtını ya da otomatik çağırma aygıtını belirtir. ör. yangın alarm sistemi. - Müzakereye açık ögeler de dâhil olmak üzere bu bu standardın dayandığı varsayımlar üzerinde yapılan değişiklikler. - Çağırma vasıtaları, arabirim gereklilikleri ve belirlenmiş sahanlıklarla ilgili maddelerin revizyonu. Elle çağırma aygıtlarına bir işaretin eklenmesi. - Yangın uyarı sinyallerinin bakım kontrollerini geçersiz kılmayacağına ilişkin yapılan bir açıklama. - Yasak işaretinin referansında yapılan bir değişiklik. - Eğer asansör bakım kontrolündeyse kabinin üzerindeki ses sistemi için ve eğer kapılar bir gecikmenin ardından kapanmamışsa yolcu koruma aygıtlarını etkisiz hâle getirmek için kapılar kapanırken kabinin içindeki ses sistemine ilişkin gereklilikleri içeren çağırma sinyalinin alınmasını takiben asansörün hareketinde yapılan değişiklikler. - Belirlenen sahanlığa ulaşmasını takiben asansörün eylemlerindeki görsel ve/veya işitsel göstergeler için gereklilikleri ve asansörün kapıları açık veya kapalı halde durmasına ilişkin seçenekleri içeren değişiklikler. - Ayrı bir sıfırlama sinyali ve “girilmez” işareti için gerekliliklerin silinmesi. - Bakım gereklilikleri hakkında bilgilendirici yeni Ek B’nin dâhil edilmesi. EN 81-732020 sürümü yayınlanmış ve yürürlüğe girmiştir. 2020 sürümü ile 2016 sürümü arasında hiçbir teknik değişiklik yapılmadığı ve 2020'nin teknik gereksinimlerinin 2016 ile aynı olduğu belirtilmiştir. EN 81-732016 sürümü, tarihine kadar yürürlükte kalacaktır. Ülkemizin yangından korunma mevzuatı olan BİNALARIN YANGINDAN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK'te, asansörlerin kaçış yolu olarak kabul edilmediği ve acil durum itfaiyeci dışındaki asansörlerin yangın sırasında kullanılamayacağı belirtilmiştir. Bu yönetmeliğin "Asansörler" bölümünde asansörlerin davranışı şu şekilde tanımlanmıştır Yüksek binalarda ve topluma açık yapılarda kullanılan asansörlerin aşağıda belirtilen esaslara uygun olması gerekir a Asansörlerin, yangın uyarısı aldıklarında kapılarını açmadan doğrultuları ne olursa olsun otomatik olarak acil çıkış katına dönecek ve kapıları açık bekleyecek özellikte olması gerekir. Ancak, asansörlerin gerektiğinde yetkililer tarafından kullanılabilecek elektrikli sisteme sahip olması da gerekir. b Asansörlerin, yangın uyarısı alındığında, kat ve koridor çağrılarını kabul etmemesi gerekir. Yüksek bina ise şu şekilde tanımlanmıştır Bina yüksekliği m’den, yapı yüksekliği m’den fazla olan binalar. Bu nedenle, bu yüksekliklerin altındaki ve topluma açık olmayan yapılarda bu gerekler aranmamaktadır. Bu yönetmelikte asansör kat kapıları için EN 81-58 standardına atıf yapılmasına rağmen EN 81-73 standardına atıf yapılmamıştır. Ancak yukarıda belirtilen maddeler ile EN 81-73 standardının temel gerekleri istenmiştir. Burada bir not düşmemiz gerekiyor. Yukarıdaki a maddesinde belirtilen "Ancak, asansörlerin gerektiğinde yetkililer tarafından kullanılabilecek elektrikli sisteme sahip olması da gerekir." ifadesi tartışmaya açık bir konudur. ASANSÖR PERİYODİK KONTROL YÖNETMELİĞİ'nin Kontrol Kriterleri eklerinde "Yangın durumunda, çalıştırmaya yönelik tedbirler" bölümünde EN 81-73 standardının madddelerine atıf yapılmaktadır. Bu haliyle, ülkemizde EN 81-73 standardının büyük oranda uygulandığını söylemek mümkündür. Ancak, kontrol listelerinin hazırlanması sırasında TS EN 81-732006 sürümü kullanıldığı için yürürlükteki güncel 2016 veya 2020 tarihli sürümlere göre bazı hatalar mevcuttur. Örneğin aşağıdaki madde güncel değildir "Yüksek binalarda ve topluma açık yapılarda asansör yangın uyarısı aldığında, bütün durak kumandaları ve “kapıyı tekrar açma butonu” dâhil kabin kumandaları etkisiz kılınmalı ve bütün mevcut kayıtlı çağrılar iptal edilmelidir. TS EN 81-73 madde Oysa yürürlükteki güncel sürümlerde "kapıyı tekrar açma butonu" işler durumda olmalı denilmektedir. Aşağıda Avrupa'da bazı ülkelerde günümüz itibariyle EN 81-73'ün uygulama durumları hakkında özet bilgiler vermeye çalıştık İngiltere Ulusal bina yönetmelikleri EN 81-73'e henüz atıfta bulunmuyor. Binaların yangın güvenliği tasarımı için kullanılan ulusal BS 9991 ve BS 9999 standartları, BS EN 81-73'e atıfta bulunuyor. Almanya Federal bina yönetmelikleri EN 81-73'e atıfta bulunuyor. Yalnızca belirli kamu binaları için veya yangından korunma konseptine göre EN 81-73 isteniyor. Fransa EN 81-73 standardı Fransa'da uygulanmıyor. U-36 Article U 36 isimli ulusal bir düzenleme maddesi bulunuyor. EN 81-73 standardında, yangın algılanması durumunda asansörün belirlenmiş ana durağa veya alternatif durağa gönderilmesi istenirken; U-36'da her katın kendi yangın sinyali bulunuyor ve asansör, yangın sinyali gelmeyen en yakın durağa gönderiliyor. İspanya Yangın durumunda asansörlerin davranışı ile ilgili herhangi bir ulusal düzenleme bulunmuyor. EN 81-73 tamamen uygulanıyor. Hollanda EN 81-73'e atıfta bulunan ulusal bir düzenleme bulunmuyor. Ulusal bina yönetmeliği, binadaki kaçış yollarının asansör kullanamayacağını belirtiyor. Yapı kanunundaki ifade binadaki tüm asansörler için geçerli. EN 81-73 uygulanıyor. Belçika Asansörlerin yangın durumundaki davranışı, ulusal kararname ile düzenlenmiş. Tüm asansörlerde EN 81-73 aranıyor. Avusturya Yangın durumunda asansörün kullanılmamasını sağlayacak fonksiyonlara sahip olmasını isteyen ulusal bir yasa bulunuyor. Tüm asansörlerde EN 81-73 aranıyor. Norveç Asansörlerin yangın durumundaki davranışını tanımlayan ulusal bina düzenlemeleri bulunuyor. Asansörlerin kaçış yolunun parçası olamayacağı ve yangın alarmı tetiklendiğinde güvenli bir şekilde durması isteniyor. Bu düzenleme binadaki tüm asansörler için geçerli. EN 81-73 tamamen uygulanıyor. İsviçre Asansörlerin yangın durumundaki davranışı, ulusal yangından korunma yönergesi ile düzenleniyor. Bu yönerge EN 81-73'e atıfta bulunuyor. Çok katlı binalarda, konaklama tesislerinde, satış noktalarında veya odaların yoğun olarak bulunduğu binalarda üçten fazla durağı birbirine bağlayan asansörlerde yangın kontrol sistemi aranıyor ve EN 81-73 uygulanıyor. UYGULAYAMADIĞIMIZ STANDART TS EN 81-70 Tüm dünyada engellilerin erişilebilirliği insani bir hak ve çağdaş uygarlık düzeyinin göstergesidir. TS EN 81-70 standardı, erişilebilirlik ve evrensel tasarım kavramlarını Ek A kısmında açıkça ortaya koymaktadır. “Erişilebilirlik, imarlı çevrenin temel özelliğidir. Erişilebilirlik, evlere, kamu binalarına, iş yerlerine ulaşma ve bunları kullanma imkânıdır. Erişilebilirlik, engelliler dâhil insanların, imarlı çevrenin amacına uygun sosyal ve ekonomik faaliyetlere katılmasına olanak sağlar. Bu yaklaşım, evrensel tasarım ilkelerine dayanmaktadır. Bu ilkeler, bina, tesis, altyapı ve mamul tasarımı için geçerlidir. […] Evrensel tasarım ilkeleri, insan popülâsyonunun sağlıklılar ve engelliler diye ayrılmasını reddeder. […] Bu standardın kapsamı dâhilinde erişilebilirlik asansörün insanların engelliler dâhil ona erişebilmesine ve özelliklerini eşit ve bağımsız olarak kullanabilmesine imkân veren karakteristiği’ olarak tanımlanmaktadır. Evrensel tasarım bu temel erişilebilirlik ile ilgilidir. Amaç, imarlı çevreyi herkesin bağımsız ve eşit şekilde kullanabilmesidir.” Ülkemizde bu konu ile ilgili gerekli yasal düzenlemeler yapılmış olup, özellikle TS EN 81-70 Standardının uygulanması yönünde yasal zorunluluk bulunmaktadır. Yazımın sonunda ilgili kanun, yönetmelik, genelgelerden örnekler verilmiştir. Özellikle belediyelerdeki mimar, mühendislerin TS EN 81-70 Standardının uygulanması konusunda hassas davranması gerekmektedir. Çünkü belediyelerde mevcut uygulamalarda önce asansör avan projesi, onay için sunulmakta olup bu projede asansör tipi, kapasitesi, trafik hesabı ve kuyu ve makine platformuna gelen kuvvetler hesaplanmaktadır. Mimari projeye esas teşkil eden Asansör Avan Projesi belediye görevlilerinin incelemesine sunulmakta ve onaylanmaktadır. Bu aşamada konuya müdahale edilirse özellikle kuyu boyutları uygun onaylanırsa ayrıca binanın inşası sırasında Yapı Denetim Firmaları bu ölçülerin uygulanmasını kontrol ederse boyut sorunu kısmen çözülecektir. Yine en büyük sorunlardan birisi de asansör uygulama projelerinde asansörün kuyu ölçüsü engelli asansörü boyutlarında fakat uygulamada asansör kuyuları küçük yapılmaktadır. Asansör firması tescil için başvuru yaptığında asansör uygulama projeleri engelli asansörü boyutlarında fakat uygulamada bu boyutlara riayet edilmemiş. Hatta bazı belediyeler uygulama projeleri engelli asansörü boyutunda olsun yerinde monte edilen asansörün ölçüsü ne olursa olsun mantığı ile hareket etmektedirler. Bir örnek verirsek 630 kg bir engelli asansörünün kuyu ölçüsü 1800 mm genişlik 2100 mm derinliktir. Bu ölçülerdeki asansör kuyusuna rahatlıkla EN 81-70 standardının istediği ölçülerde 1100 mm genişlik 1400 mm derinliği olan asansör montajı yapılabilir. Fakat kalıp hatalarından ve Yapı Denetim firmalarının kontrol eksikliği yüzünden projede 1100*1400 mm görülen asansör kabini yerinde 1200*1300 mm yapılmaktadır. Yine bazı belediyeler de kat sayısı ne olursa olsun Belediye Meclisi kararı ile asansör yapılmasını zorunlu hale getirmiştir. Daha doğrusu genelde iki tür asansör avan proje onayı yapılmaktadır. Birincisi 3030 SAYILI KANUN KAPSAMI DIŞINDA KALAN BELEDİYELER TİP İMAR YÖNETMELİĞİ’NE GÖRE “ Madde 45 – Değişik – – 23804 Değişik – – 24108 / Zemin kotundan itibaren kat adedi 4den fazla olan yapılar ile bodrumda iskan edilen katlarla birlikte 5 ve daha fazla katlı yapılarda bodrumdan başlayan ve giriş dahil tüm katlara hizmet veren asansör yapılması zorunludur. Yapı sahibince istenirse daha az katlı yapılarda da asansör yapılır. Asansör kabininin dar kenarı m. ve alanı m2 den, kapı genişliği ise az olamaz. Asansör önü sahanlık genişliği, asansör kapısı sürgülü ise en az m., asansör kapısı dışa açılan kapı ise en az m. olmalıdır.” Bu yönetmeliğin 45. maddesine dayanarak Özellikle İç Anadolu ve Doğu Anadolu’nun bazı şehirlerinde belediyeler bu yönetmelikte tarifi yapılan asansörün 630 kg olarak yapılmasını istemektedirler. 3030 SAYILI KANUN KAPSAMI DIŞINDA KALAN BELEDİYELER TİP İMAR YÖNETMELİĞİ’NDE yasa koyucu açık net yapılacak asansörü tarif etmiş, tarifi yapılan asansörün kabin ölçülerine baktığımızda alanı 1,80 m2 olan bir asansör EN 81 standardına göre 750-800 kg kapasiteli asansördür. Bu türdeki asansörlerin engelli kullanımına uygun olması için en azından kabin ölçülerinin TS 8237 ISO 4190-1 standardında belirtilen ölçülerde yani kabin genişliği 1350 mm kabin derinliği 1400 mm ve 750 kg/800 kg olarak yaptırılması gerekir. Ayrıca kuyu ölçülerinin de 2000*2200 mm ve kapıların 900 mm otomatik olması gerekir. Belediyelerin ikinci olarak zorunlu hale getirdiği asansör tipi ise 3030 SAYILI KANUN KAPSAMI DIŞINDA KALAN BELEDİYELER TİP İMAR YÖNETMELİĞİ Madde 45 dışında kalan yapılardır. Bu yapılarda istenen asansör tipi 300-320 kg dır. Bu tür yapılar genellikle az katlı bodrumdan başlayan 3 kata kadar olan binalardır. Bazen bu yapılar 7 kat olabiliyor. Yani -3 bodrum dan başlayan +3. Katı olan yapılar. Buradaki sıkıntı ise bu tür asansörlerin 4 kişi 320 kg veya 300 kg yapılmasıdır. En azından bu yapılarda rahatlıkla EN 81-70 standardının istediği ölçülerde 1000 mm genişlik 1250 mm derinliği olan 450 kg asansör montajı yapılabilir. Belediyelerin İmar Kanunu ve ilgili imar yönetmeliklerine uymak zorunluluğu olduğu gibi Asansör Monte eden asansör firmasının da ASANSÖR YÖNETMELİĞİNİN EK I EK I Madde “ Kabin, azami kişi sayısı ve monte eden tarafından tespit edilen asansörün beyan yüküne karşı gelen yer ve mukavemeti sağlayacak şekilde tasarlanmalı ve monte edilmelidir. İnsan taşıması amaçlanan asansörlerde, boyutları elverdiği takdirde, kabin kendi yapısal özelliklerinin engelli insanların ulaşım ve kullanımını engellemeyeceği veya kısıtlamayacağı şekilde ve bunların kullanımını sağlayacak şekilde planlanan değişikliklere izin verecek şekilde tasarlanmalı ve monte edilmelidir.” maddesine de uymak gibi bir zorunluluk bulunmaktadır. Dolayısıyla 3030 SAYILI KANUN KAPSAMI DIŞINDA KALAN BELEDİYELER TİP İMAR YÖNETMELİĞİ kapsamındaki asansörler engelli asansörü yapılmalıdır. Asansörlerin kuyu boyutları ile ilgili sorunları da mimari ve avan projeleri onaylayan ilgili belediyeler çözmelidir. Çünkü asansör monte eden firmalar mevcut uygulamalarda hazır yapılmış asansör kuyularına montaj yapmaktadırlar. Aslında yasal altyapımız engelli asansörlerinin montajı için eksikleri olsa da hazır görünmektedir. Benim bahsettiğim sorunlar asansörlerin boyutları ile ilgili sorunlardır. Tabiî ki Engelli asansörleri sadece boyutların uygun olmasından ibaret değildir. Kumanda cihazları ve işaretleri, Durak kumanda cihazları, Kabin kumanda cihazları, Durak işaretleri, Kabin işaretleri, Sesli uyarı işaretleri, Seviyeleme ve Otomatik Seviyeleme gibi birçok güvenlik boyutu vardır. Sonuç olarak ben sadece konunun uygulamadaki boyutunun yazmak ve ilgililere duyurmak istedim. Sonuçta yasaları uygulayacak insanlar konunun hassasiyeti gereği umarım görevlerini yerine getirir. TS EN 81-70 Standardında 3 tip engelli asansörü tarifi yapılmıştır. Asansör tipi Asgarî kabin boyutları Erişilebilirlik seviyesi 1 450 kg Serbest giriş açıklığı 800 mm Kabin genişliği 1000 mm Kabin derinliği 1250 mm Kabin sadece bir tek tekerlekli sandalye kullanıcısını alabiliyor 2 630 kg Serbest giriş açıklığı 900 mm Kabin genişliği 1100 mm Kabin derinliği 1400 mm Kabin bir tek tekerlekli sandalye kullanıcısı ve refakatçisini alabiliyor. 3 1275 kg Serbest giriş açıklığı 1100 mm Kabin genişliği 2000 mm Kabin derinliği 1400 mm Kabin bir tek tekerlekli sandalye kullanıcısı ve birkaç yolcuyu alabiliyor. Ayrıca tekerlekli sandalyenin kabin içerisinde dönmesine imkân veriyor. İLGİLİ BAZI YASALAR TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI Kanun Numarası 2709 Kabul Tarihi 18/10/1982 Yayımlandığı Tarih 9/11/1982 Sayı17863 Mükerrer X. Kanun önünde eşitlik Madde 10 – Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. Ek fıkra 7/5/2004-5170/1 md. Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür. Ek cümle 7/5/2010-5982/1 md. Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamaz. Ek fıkra 7/5/2010-5982/1 md. Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz. Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz. Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar. İMAR KANUNU Kanun Numarası 3194 Kabul Tarihi 3/5/1985 Yayımlandığı R. Gazete Tarih 9/5/1985 Sayı 18749 Ek Madde 1 – Ek 30/5/1997 – KHK – 572/1 md. Fiziksel çevrenin özürlüler için ulaşılabilir ve yaşanılabilir kılınması için, imar planları ile kentsel,sosyal,teknik altyapı alanlarında ve yapılarda, Türk Standartları Enstitüsünün ilgili standardına uyulması zorunludur. KAT MÜLKİYETİ KANUNU Kanun Numarası 634 Kabul Tarihi 23/6/1965 Yayımlandığı R. Gazete Tarih 2/7/1965 Sayı 12038 F Yenilik ve ilaveler I – Faydalı olanlar Madde 42 – Kat malikleri, ana gayrimenkulün ortak yerlerinde kendi başlarında bir değişiklik yapamazlar; ortak yerlerin düzgün veya bunları kullanmanın daha rahat ve kolay bir hale konulmasına veya bu yerlerden elde edilecek faydanın çoğaltılmasına yarayacak bütün yenilik ve ilaveler, kat maliklerinin sayı ve arsa payı çoğunluğu ile verecekleri karar üzerine yapılır. Ek fıkra 1/7/2005-5378/19 md. Engellilerin yaşamı için zorunluluk göstermesi hâlinde, proje tadili kat maliklerinin en geç üç ay içerisinde yapacağı toplantıda görüşülerek sayı ve arsa payı çoğunluğu ile karara bağlanır. Toplantının bu süre içerisinde yapılamaması veya tadilat talebinin çoğunlukla kabul edilmemesi durumunda; ilgili kat malikinin talebi üzerine bina güvenliğinin tehlikeye sokulmadığını bildirir komisyon raporuna istinaden ilgili mercilerden alınacak tasdikli proje değişikliği veya krokiye göre inşaat, onarım ve tesis yapılır. İlgili merciler, tasdikli proje değişikliği veya kroki taleplerini en geç altı ay içinde sonuçlandırır. Komisyonun teşkili, çalışma usulü ile engellinin kullanımından sonraki süreç ile ilgili usul ve esaslar Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile Özürlüler İdaresi Başkanlığı tarafından müştereken hazırlanacak yönetmelikle belirlenir. Bu işlerin giderleri, yeniliklerden faydalananlar tarafından, faydalanma oranına göre, ödenir. BAŞBAKANLIK Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü Sayı 3 Aralık 2002 Genelge 2002/58 2-Yerel yönetimler ve diğer kamu kurum ve kuruluşları, fiziksel çevrenin özürlüler için ulaşılabilir ve yaşanabilir kılınması için, cadde, sokak, meydan, yeşil alanlar, çocuk bahçeleri, müzeler, sergi alanları, parklar, piknik ve eğlence alanları, spor ve oyun alanları, otoparklar gibi kentsel, sosyal, teknik alt yapı alanlarının, turizm, eğitim, sağlık ve kültür tesis ve yapıları ile binaların, özürlülerin fiziki çevreye ulaşabilirliğini sağlamak amacıyla, TSE standartları ve imar mevzuatında 2 Eylül 1999 tarih ve 23804 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren; “3030 Sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”, “Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçinde Dışında Planı Bulunmayan Alanlarda Uygulanacak İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”, “İmar Planı Yapılması ve Değişikliklerine Ait Esaslara Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik”, “Gecekondu Kanunu Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”, “Otopark Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ve 13 Temmuz 2000 tarih ve 24108 sayılı Resmi Gazetelerde yayımlanarak yürürlüğe giren “3030 Sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”te öngörülen düzenlemelere uygun olmasını sağlayacaklardır. Kentlerimizde yaya trafiğine ayrılmış bulunan kaldırımların ve yaya geçitlerinin özürlü vatandaşlarımız tarafından güvenli bir şekilde kullanılmalarını sağlamak üzere, buralara trafik kurallarına aykırı şekilde motorlu araçların park etmesi ve diğer engellerin konulması önlenecektir. Öncelikle özürlülerin ağırlıklı olarak ilişkide bulunduğu valilik, kaymakamlık, belediyeler, Özürlüler İdaresi Başkanlığı, SHÇEK hizmet birimleri, eğitim kurumları, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Teşvik Fonu olmak üzere, tüm kamu kurum ve kuruluşları, hizmet binalarının giriş-çıkışları ile fiziksel çevreyi özürlülerin ilgili birimlere rahatlıkla ulaşabilmelerini sağlayacak şekilde imar mevzuatı ve TSE standartlarına uygun olarak düzenleyeceklerdir. Bunların yanı sıra; hastane, otogar, gar, havalimanı, tren istasyonu, liman gibi insan hareketlerinin yoğun olduğu yerlerde, hizmetlerden yararlanmak isteyen özürlüler için fiziksel engelleri aşma ve ulaşabilirliği sağlamada ilgili kurum ve kuruluş görevlilerince yardımcı olunacak, konuyla ilgili personelin bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi kurumlar tarafından sağlanacaktır. Ayrıca ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI YAPI İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ GENELGESİ nde engelliler ile ilgili standartlara uyulması gerektiği belirtilmiştir. 68520429 sayılı ARİF BAR MAKİNE MÜH. AR&ME MÜH. PROJE EĞT. DANIŞMANLIK

en 81 20 asansör yönetmeliği